4/11: Modlin-Amman-Birzeit
Pobudka 2:30 wyjazd 3:00 żeby być w Kwidzynie 4:30 Po drodze dzwoni BP z pytaniem gdzie jestem; się okazuje że miałem być 3:30 w Kwidzynie. Godzina mi się przestawiła nie w tę stronę co trzeba. Szczęśliwym trafem nie mineliśmy bramek na A1 i skręcamy na S7. Mamy się teraz spotkać w Ostródzie. W sumie to nawet nie wyszło źle. Zamiast 100km, jedziemy jakieś 140, ale czasowo to krócej bo po S7. Dojeżdżamy do Modlina, startujemy, lądujemy. W Ammanie czeka na nas Jordańczyk, którego poznaliśmy dwa lata temu. Dowozi nas do granicy z Palestyną, która zresztą jest jakieś 40--50km od Ammanu czyli blisko. Teraz zaczynają się problemy...
Nam się wydawało, że przekroczymy na piechotę granicę jordańską a potem izraelską i pojedziemy z umówionym Palestyńczykiem do hostelu, którego tenże Palestyńczyk jest właścicielem i u którego BP wynajęła pokój. Byliśmy w grubym błędzie: to jest dużo bardziej skomplikowane i kosztowne. Piechotą idziemy do kanciapy gdzie odbywa się jordańska kontrola paszportowo-wizowa.. Tam czekamy około godziny nie wiadomo na co. Potem każą nam wsiadać do autobusu, za który trzeba zapłacić po 20 USD (osoba + walizka). Tym autobusem wiozą nas na granicę izraelską bo pomiędzy obu granicami jest 2--3km ziemi niczyjej. Tam trzeba oddać walizkę (jak na lotnisku). Czekamy tym razem ponad 2 godziny. Jakieś pytania o liczbę dzieci i status małżeński, czy się pracuje itp. Sprawdzimy teraz wasze odpowiedzi mówi ten co pytał... Akurat (ale nic nie mówię...)
Wreszcie coś się ruszyło. Przychodzi jakiś gość co każe nam iść za sobą nie wiadomo po co i jeszcze paru innych. Tylko paszportu ciągle nie ma no i walizki. W naszej sprawie rośnie liczba funkcjonariuszy. Prawdziwe konsylium. Coś tam ustalają. Czas płynie. Wreszcie pojawia się ten co pytał o dzieci. Widocznie sprawdził że mam. Daje pozwolenie na wjazd (w postaci niebieskiego kartonika wielkości dużej wizytówki). Inny każde iść za sobą i na horyzoncie pojawiają się nawet nasze walizki. Taki drobiazg: od wejścia na granicę jordańską do wyjścia na granicy izraelskiej zero WC-tów.
Teraz kolejne niedomówienie: nie wiedzieliśmy, że nasz Palestyńczyk (co ma nas zawieść) nie może podjechać pod granicę. Trzeba wyjechać albo autobusem albo taksówką za strefę zakazaną dla Palestyńczyków. Czysta żydowska złośliwość. Przecież granica jest jordańsko-palestyńska (zresztą na izraelsko-palestyńskiej jest mur pod niebo) więc posterunek mógłby być zaraz za budynkiem przejścia a nie 2 km od niego.
Taksówka kosztuje 30 USD. Jedzie się nią 2--3 km maksimum. Wreszcie odbiera na Palestyńczyk i dowozi na miejsce czyli do wioski Jifna pod Ramallah. Jest już noc, droga górzysta i kręta w pewnym miejscu a gość jedzie jak Kubica. I am a race driver... Myślałem że żartuje, potem się okazało że nie.
Palestyńczyk jest chrześcijaninem BTW a nie muzułmaninem. Jifna to wioska chrześcijańska. Others come and go we live here for 2000 years. -- mówi nasz gospodarz. No tak, ale do granicy nie może podjechać, a Żyd od 10 lat spod Uralu jak najbardziej... Jest około 22:00 idziemy spać.
Obok Jifna jest miasteczko Birzeit, w nim uniwersytet, na który będziemy chodzić od poniedziałku do czwartku. W piątek wracamy do Ammanu.
5/11--8/11: Birzeit
Rano idziemy na uniwersytet. Około 4,5km ale pod górę głównie więc z zamiarem złapania taksówki po drodze. Wybieram w nawigacji najkrótszą drogę co jest błędem bo droga ta jednocześnie pozbawia nas możliwości złapania czegokolwiek. Mówiąc dokładnie na początku zatrzymuje się jedna i gość chce 4 USD. Wsiadamy pytamy się czy wie gdzie jechać, pokazuję mu trasę na mapie. Facet zmienia zdanie, chce 20 USD. Wysiadamy. Idziemy dalej i coraz bardziej pod górę i coraz bardziej odludnie. Cudem jakimś pojawia się taksówka. Za 8 USD wiezie nas na uniwersytet.
Gość też nie wie gdzie ten uniwersytet jest, albo nie rozumie co do niego mówimy. Z pomocą mapy dojeżdżamy. Facet rozmawia ze strażnikami na bramie, strażnicy rozmawiają z nami. My im mówimy że chcemy się dostać na Faculty of Law. Pokazujemy zaproszenia (po angielsku). W rezultacie nasz kierowca zawraca i jedziemy z powrotem. Nie wiemy czemu... Uniwersytet ma dwa kampusy? Po jakimś kilometrze nasz kierowca zaczepia młodego człowieka idącego ulicą z pytaniem (po arabsku) czy tamten mówi po angielsku (tak się domyślamy). Mówi, nawet dobrze bo to student anglistyki. Dzięki niemu i przez zupełny przypadek nie błądzimy. Pokazuje nam Faculty of Law. Wchodzimy, ale co dalej? Pytamy się kogoś kto wygląda na wykładowcę. Odpowiada coś w rodzaju: że Faculty of Law ma kilka budynków i ten którego szukamy jest gdzie indziej. Mówi nawet gdzie, ale nie rozumiemy jego wskazówki. Za to rozumiemy że jesteśmy 5-tą osobą, której dziś to wyjaśnia. Wygląda, że nie tylko my mamy problem.
Idziemy i zaczepia nas młoda kobieta w samochodzie. Organizatorka konferencji. Dotarliśmy do celu (nawet nas podwiozła). Reasumując: żeby nie taksówka-widmo, której nie powinno być na zadupiu, student-anglista + pani w samochodzie to byśmy mogli i do obiadu szukać. Kilku uczestników konferencji zresztą notuje 24h spóźnienia co idzie na żydowskich okupantów na granicy (nie jestem pewny czy to wyłącznie ich wina :-) )
Poza tym moja mapa oflajnowa ma domyślne opisy lokalne czyli po arabsku/hebrajsku, nic nie kumam zmieniam na angielski. O teraz komfortowo wszystko jasne i wiem gdzie jestem i gdzie jechać. Chyba ze stresu nie przychodzi mi do głowy że to działa także w drugą stronę:-) Dopiero po powrocie mnie olśniło czemu kierowcy nie potrafili dojechać mimo pokazywania mapy. Też bym nie potrafił.
Potem jest dzień pierwszy konferencji. Uniwersytet się przedstawia, my się przedstawiamy. Są ludzie z całego świata, USA, Chiny dużo Włochów i Hiszpanów. Chinki w dwóch wariantach: miejscowe co pracują na Birzit Univ (ucząc chińskiego) i takie co przyjechały z Chin. Uczą nas przez 30 minut podstaw arabskiego:-) W szczególności mają tutaj PAS (Palestinian Arabic Studies) obliczone jak się wydaje na cudzoziemców. Jeden problem kurs trwa 3 miesiące. Czemu tylko tyle? Bo żydzi dają 3 miesięczne wizy. Ten kraj nie ma lotniska i własnych granic. Nie ma własniej waluty. Internet tylko 3G--więcej nie daje żydowski telekom. Pomimo tego kampus jest imponująco duży, nowoczesny i czysty. 15 tysięcy studentów w tym 70% to kobiety. Zresztą w całej Palestynie 70% studentów to kobiety. Paradoksalnie sprzyja temu pozycja kobiet w społeczeństwie. Mężczyźnie idą do pracy wspomagać budżet rodzinny, kobiety nie mają tego obowiązku. Pauperyzacja skutkuje feminizacją.
Po sesji lunch z maklubą w roli głównej, po którym wracamy z tym samym taksówkarzem do domu. BP wzięła od niego telefon i wysyła mu SMSy. Strach dzwonić po inne taxi bo jak się dogadać? Czekamy na dziada chyba ze 45minut ale w końcu przyjeżdża.
Wtorek rano ma przyjechać na umówioną godzinę, ale znowu się spóźnia dramatycznie. Gwoździem drugigo dnia konferencji są targi studenckie gdzie się prezentujemy z naszą alma mater. Za to lunch jest mniej wystawny a nawet dość postny: manouche-zatar + arbuz. Chleb jest pieczony na naszych oczach w piecu na węgiel drzewny. Dzień kończy zwiedzanie starego miasta w Birzeit.
Środa. Dzień jak co dzień tylko taksówkarz przyjechał na czas rano i lunch bardziej konkretny co o tyle dziwne, że wieczorem gala dinner w Ramallah. Umawiają nas z wykładocami na wydziale ekonomicznym. Dwaj panowie w wieku 40 lat na oko. Jeden jest byłym a drugi obecnym dziekanem. Obaj dobrze mówią po angielsku (zresztą staff co do zasady dobrze mówi; ale już studenci co do zasady nie). Jeden deklaruje się jako ekonometryk. Omawiają problemy badawcze (The Walls Impact in the Occupied West Bank.
Life motywem w wystąpieniach Palestyńczyków jest apartheid i Izraelskie szykany. Jak piszą (naukowo) o okupacji to raczej albo jest to odrzucane albo grzeźnie w wiecznych recenzjach. Nawet jak przesadzają to pewnie mają wiele racji. Wg nich pomaga współautorstwo z kimś spoza Palestyny (NB wyżej wymienione The Walls Impact in the Occupied West Bank ma współautora z Francji)
Sprawy organizacyjne że tak powiem o tyle się skomplikowały, że gość co nas woził mówi, że nie może przyjechać po południu ani zawieźć nas do Ramallah. BP popełniła gruby błąd wczoraj, że zgodziła się żeby dosiadły się do niej dwie współuczestniczki naszej konferencji, które teraz bezczelnie nam go odbiły. A że mieszkają w Ramallah to on woli jeździć z nimi do Ramallah niż z nami do Jifny bo ma więcej płacone. BP klnie jak szewc...
BP mówi że się źle czuje i nie jedzie na galę. Dobra jadę sam, wolałbym razem ale rozumiem: transport niepewny i gorąco jak cholera. A do drogi na Ramallah gdzie jest szansa że coś się złapie 0,5km z nachyleniem 20%. Pytałem się gospodarzy (konferencji) jak dojechać do Ramallah, a oni że public transport. Albo mikrobusy (pomarańczowe) albo taksówki (żółte). Idę do Ramallah, po drodze mija mijają mnie 4 mikrobusy i żaden nie staje. Cholera znowu coś jest inaczej niż w opisie. W nawigacji 8km, teoretycznie da się dojść, na szczęście nie trzeba--piąty mikrobus staje. Za ile do Ramallah? Za pięć... Czego USD? Nie szekli (czyli jakieś 25% ceny w dolarach) Nie mam szekli. Daję 5 dolarów w zamian dają mi 10 szekli...
Dojeżdżamy do Ramallah. Mam 1,5 godziny na obejrzenie centrum. Zamieniam 20 USD na circa 75 szekli żeby ciągle nie kupować za dolary. W szczególności też żeby mieć na powrót. Potem gala dinner. Około 22:00 wracamy do domu. Dwie panie z Uniwersytetu mieszkają w Birzet, wiozą mnie do siebie. W miasteczku podjeżdżają pod kanciapę-postój taksówek. Powrót z Birzeit do Jifny 15 szekli (zamiast 8USD które bierze od nas ten co nas woził do tej pory). Problem tylko jak takiego taniego zamówić z naszej wsi...
Czwartek. Rano się okazuje, że w Ramallah o północy rozpoczęły się zamieszki. Byli ranni a Żydzi standardowo wyburzyli jeden dom Palestyński. Taka odpowiedzialność zbiorowa jak za Hitlera: w domu mieszkał Palestyńczyk podejrzany o morderstwo Izraelczyka w Jerozolimie, to teraz cała jego rodzina nie ma gdzie mieszkać. Na pewno buduje to zgodę pomiędzy stronami konfliktu.
What the occupation authorities did was a heinous crime, Palestinian Prime Minister Mohammad Shtayyeh was quoted as saying the official WAFA news agency. It turned an entire family overnight into a homeless family.
To podobno było o rzut beretem od restauracji gdzie byliśmy i zaraz obok hotelu gdzie mieszkał współuczestnik konferencji z Włoch (który był naocznym świadkiem tego co się działo a w internecie można taki film znaleść)
W trakcie ostatniego dnia zupełnie przypadkowo pojawia się temat jak wy zamierzacie wrócić do Ammanu? No tak jak przyjechaliśmy. A wizę macie? Kupimy. Ale tam nie można kupić. Jedni twierdzą wprawdzie, że można ale my wolimy zakładać, że nie można. Nasz gospodarz pierwszy raz się wykazał. Ustalił że można wizę kupić on-line i pomógł nam kupić czyli wypełnić formularz. Ostatni punkt konferencji nieoczekiwanie to zakup wizy. Naszym zdaniem i uprzedzając wydarzenia--nie da się kupić na granicy.
9/6: Birzeit-Amman
Piątek rano 7:30 jedziemy na granicę z tym samym Palestyńczykiem co nas przywiózł. Po drodze taki small-talk. Czy nam się podobało. No bardzo tylko wody nie było ciepłej od wtorku. Była. Trzeba było włączyć guziczek. Napisane jest nawet. No tak, pewnie po arabsku...
Hostel naszego Palestyńczyka imponujący 4 kondygnacje po 3 mieszkania. Na ostatniej on mieszka z rodziną i trzema takimi śmiesznymi psami kanapowymi mniejszymi od ratlerka. Jeszcze jeden jasny dowód że to nie muzułmanin. They are afraid of dogs... które nie są halal zresztą. W Ammanie widziałem jednego psa (na smyczy ktoś wieczorem wyszedł na spacer) a w Jifnie było ich pełno. Oprócz psów ma co najmniej 5 samochodów zabytkowych. It was a joke that you are a race rider? No it was not a joke I am. Interesujący człowiek z wielkim domem ale odwozi nas za granicę osobiście za 100 USD. Może dlatego, że lubi jeździć:-).
Pytam się czy to jego ten 4 kondygnacyjny wielki dom, bo może to współwłasność. Nie wyłącznie jego.
Przed Jerycho za płotem z drutem kolaczastym ludzie wyglądający jak Beduini zaganiają stado kóz. Jewish Beduins mówi kierowca. Jewish? Beduins are stateless nomads as far as I know. Jewish not. Żydowski beduin nie jest synem pustyni, jak gdzieś wlezie to warczy że jego. Kurna to czemu Beduin? Bo w namiocie mieszka? Nasz smagły koleżka? Nie ustaliłem...
Mijamy rozjazd na "palestyńską granicę", przez którą też podobno możemy wjechać do Jordanii. Z palestyńskiej się jedzie autobusem na granicę izraelską. Można się domyśleć że "palestyńska" jest tańsza bo obsługuje głównie Palestyńczyków a nie turystów, ale jest dalej od izraelskiej czyli prawdziwej (granicy). Na izraelską się jedzie bezpośrednio jak się ma permit. Nasz Palestyńczyk nie ma, ale żeby był śmieszniej wpuszczają go na punkcie kontrolnym (check-point w oryginale). Radość nasza przedwczesna: na granicy (1km odległości od check-point) drugi szlaban a tam już każą nam wracać na check-point.
Wracamy. Jest 8:40, check-point jest czynny od 9:00 więc trzeba czekać. Kupić bilet na mikrobus (12USD) i prawilno podjechać do granicy. Na granicy 200 PLN opłaty za wypuszczenie z Izraela pn wiza turystyczna (ale my wyjeżdżamy przecież--judeische schwindel jakby powiedział minister Goebbels); potem 6 USD za autobus na granicę Jordańską czyli taniej niż jak się wjeżdżało. Autobus dojeżdża do granicy gdzie kierowca mówi: passports and visas. No to ciekawe co by było jakbyśmy nie mieli wizy, bo wszyscy mają. Kierowca jest w koszuli i dżinsach nie jakiś mundurowy. Bierze kupę paszportów i sobie gdzieś idzie. Takie standardy...
Za 10 minut wraca. Pokazuje ręką gdzie mamy iść. Panie ale gdzie paszporty? Się domyślamy z gestykulacji, że tam gdzie mamy iść...
Z Jordańskiej granicy jedziemy za 25JOD + 5EUR do Ammanu już bez problemów i całkiem szybko. W hotelu jesteśmy przed 11:00 ale uprzejmie nas wpuszczają do pokoju. Dziś zwiedzanie starego miasta ale w Ammanie jutro jedziemy na górę Nebo oraz do Jaresh. Zamawiamy w tym celu taksówkę w hotelu (50 JOD).
Po południu odzywa się nasz znajomy Jordańczyk. Odkręcamy taksówkę hotelową. Pojedziemy ze znajomym też za 50JOD.
10/6--11/6: Amman
Wyjeżdżamy o 9:00. Zwiedzamy Nebo--warto (wejście 3JOD). Zwiedzamy Jaresh--jeszcze bardziej warto. Bilet 10 JOD. Wracamy do Ammanu. Wreszcie jakiś normalny dzień i wszystko idzie zgodnie z planem :-), ale jutro już powrót.
Rano idę jeszcze w okolice cytadeli. Kasa zamknięta. Wejście 3JOD (miejscowi 0,25JOD -- 12 razy mniej); O 11:00 przyjeżdża taksówka i jedziemy na lotnisko (20JOD). Koniec wyprawy...
Postscript: wyjechaliśmy 9/06 a 20/06 był zamach w miejscowości Eli, która nb jest 20km od naszego hotelu w Jifnie. Zastrzelono tam czterech Żydów (tzw. osadników -- ale jak można być osadnikiem w kraju zasiedlonym od 10 tys lat -- bo na tyle szacuje się wiek Jerycho?); zginęło dwóch Palestyńskich zamachowców. Od tej pory zginęło tam 20 osób, żydowska tłuszcza niszczy majątek palestyński, armia urządza blokady.
